Już pierwsze dzieła czynią go sławnym; artystę podziwia własny nauczyciel i możni królestwa Hiszpanii. Król Filip IV nie pomyli się czyniąc go swym nadwornym malarzem, choć artysta nie ma wtedy jeszcze dwudziestu czterech lat. Odtąd jego kariera znaczona będzie arcydziełami i zaszczytami, które wyniosą go na szczyty sztuki malarskiej i zapewnią wysoką pozycję na dworze. Utalentowany portrecista, Velázquez maluje zarówno poddanych jak i królów, z tym samym mistrzostwem i troską o prawdę i doskonałość. Jego pociągnięcie pędzlem, rozczłonkowane i szybkie, by lepiej oddać realność rzeczy, sprawia, iż niektórzy z jego współczesnych utrzymują, że artysta rywalizuje z naturą.
Przy końcu XIX wieku, impresjoniści i kubiści wykorzystają doświadczenia Velázqueza w swych dziełach.
Diego Velázquez. Las Meninas (1656).
Prado, Madryt.
Stojąc naprzeciw tego wielkiego obrazu odnosimy wrażenie, iż znaleźliśmy się w sali pałacu jako niespodziewani świadkowie prywatnego życia królewskiej rodziny. Scena rozgrywa się w dawnych pokojach Baltazara Carlosa, oddanych do dyspozycji Velázqueza po śmierci infanta. Malarz przedstawia tu także siebie samego z pędzlem i paletą. Przed nim, pośrodku, infantka Małgorzata stoi pomiędzy dwiema dwórkami (zwanymi "meninas"), zdaje się patrzeć w kierunku widza, lecz w rzeczywistości spogląda na swych rodziców, Filipa IV i Marię-Annę, których widzimy w lustrze wiszącym na ścianie w głębi komnaty. Para królewska znajdować się musi tam, gdzie oglądający obraz, czyli patrzą oni na scenę, która maluje się przed naszymi oczami. Infantka otoczona jest swym małym dworem. W głębi, w otwartych drzwiach pojawia się postać, która podobnie jak widz, wkracza w przedstawiony tu świat. Z okien po prawo pada światło na pierwszy plan, lecz większa część płótna pogrążona jest w półmroku. Dotyczy to także wiszących na ścianie obrazów, w których rozpoznać można jednak dwa płótna Rubensa.
Las Meninas to jedno z najwspanialszych dzieł w malarstwie światowym. Obraz zadziwia realistycznym, a zarazem dyskretnym ukazaniem dworskiego życia, prawdą wyrazu, trafnością w oddaniu gestów i spojrzeń, mistrzostwem formalnym, a jednocześnie tajemniczością zamierzonego sensu przedstawienia. Czy malarz sporządza portret infantki czy może raczej pary królewskiej? Królewna, karlica i jedna z dworek patrzą na parę królewską - to znaczy na widza - który sam nie jest już pewien kto gdzie się znajduje.
Velázquezpo raz kolejny wprowadza tu "obraz do obrazu": odbicie pary królewskiej w lustrze i postać w obramowaniu drzwi. (Wcześniej stosował tę technikę w Chrystusie w domu Marty oraz w Prządkach). Natomiast lustro w centrum obrazu umieścił już przed nim van Eyck w Portrecie małżonków Arnolfini. Velázquez nie maluje jednak klasycznego portretu małżeńskiego, lecz wysuwa na pierwsze miejsce rezultat związku: ich córeczkę. Pokazuje również, że absolutny władca potrafi zaakceptować fakt, iż przedstawiony zostaje na dalszym planie. Otwarte drzwi można interpretować dosłownie: oto królewska para otwiera drzwi przed obcymi. Malarz realizuje zatem portret ducha panującego na dworze, wewnętrzny portret rodziny królewskiej, do której sam, w pewnym sensie, należy.
źródło:
WIELCY MALARZE, ICH ŻYCIE, INSPIRACJE I DZIEŁO.
Wydawca: Eaglemoss Polska
