PRZENIESIENIE CIAŁA ŚWIĘTEGO MARKA

Tintoretto, współczesny Tycjanowi i Veronese, należy do panteonu artystów złotego wieku malarstwa weneckiego. Reprezentuje tendencję manierystyczną, rozwijającą się w okresie dojrzałego renesansu. Od początku znany jest z szybkości, z jaką realizuje swoje płótna oraz z ich teatralnych efektów. Jego postaci przedstawiane pośród monumentalnej architektury i posiadające majestat olimpijskich bogów, nawiązują do ideałów sztuki antycznej oraz do rzeźb Michała Anioła, ale znamienny jest ich realizm i naturalizm, czerpany wprost z życia codziennego Wenecjan. Malowane z wielkim rozmachem, ożywione niezwykłą grą światła i cienia, stanowią one ekspresję głębokiej wiary artysty. Tintoretto, podziwiany już za życia, pozostawił dzieło o niespotykanej sile dramatycznej.

Jacopo Tintoretto. Przeniesienie ciała świętego Marka (1562-1566) Galleria dell'Accademia, Wenecja.

W czerwcu 1562 roku lekarz i filozof Tommaso Rangonne, członek Scuola Grande di San Marco zamawia u Tintoretta następujące dzieła: Przeniesienie ciała świętego Marka, Odnalezienie ciała świętego Marka i Świętego Marka ratującego Saracena. Obrazy, zapłacone z prywatnych funduszy zleceniodawcy, pozostawały w siedzibie bractwa do czasu jego rozwiązania w 1807 roku. Dwa z nich znajdują się dziś w weneckiej Galleria dell'Accademia, trzeci w Pinacoteca di Brera w Mediolanie.

Przeniesienie ciała ukazuje aleksandryjskich chrześcijan, którzy pod osłoną rozpętanej mocą cudu burzy, wykradają ze stosu ciało świętego Marka. Artysta wykorzystuje w pełni możliwości, jakie stwarza perspektywa, umieszcza postaci pośród spełniającej rolę teatralnego decorum, monumentalnej architektury. Linie zbiegu są wyraźnie zaznaczone. Obraz podzielony jest na dwie części, oddzielone od siebie pasem różowych, kamiennych płyt. Z lewej strony, Aleksandryjczycy biegną, w panice szukając schronienia pod arkadami majestatycznej budowli. Rozpaczliwe gesty dwóch, leżących na pustoszejącym placu postaci, wzmacniają dramatyzm tej rozgrywającej się pod zaciągniętym ciężkimi chmurami i rozdzieranym przez błyskawice niebem sceny. Po prawej, na pierwszym planie, trzech mężczyzn niesie martwego świętego; wyczuwamy wręcz ciężar jego bezwładnego ciała. Kroczący z tyłu wielbłąd, podobnie jak turbany na głowach Aleksandryjczyków, stanowią tutaj akcent orientalny.

Część historyków uważa, że brodaty mężczyzna stojący na prawo od zwierzęcia ma rysy Tintoretta, zaś ten, który podtrzymuje ramiona świętego Marka, przypomina fundatora obrazu - Tommasa Rangonne. W swoim studium "The Italian Painters of the Renaissance" (1897), Bernhard Berenson tak pisze o artyście: "Siła jego sztuki przejawia się nie tyle w wielkości aktów, ile w niesamowitej energii tryskających zdrowiem postaci, a nade wszystko w efektach światłocienia, którym posługiwał się z taką swobodą, jakby tylko od niego zależało czy świat rozbłyśnie, czy pogrąży się w ciemnościach, jakby światło podporządkowane było wyłącznie jego woli." Luminizm pierwszego planu, jedna z ulubionych technik malarskich Tintoretta sprawi, że podziwiać go będą artyści XIX-wiecznego romantyzmu. "The Stones of Venice", praca angielskiego krytyka i teoretyka sztuki Johna Ruskina (1819-1900), odkrywa na nowo tego weneckiego malarza.

"Tintoretto jest malarzem obdarzonym

dziwnym i bystrym

i pełnym fantazji duchem."

                                                                     VASARI, 1568

źródło:

WIELCY MALARZE, ICH ŻYCIE, INSPIRACJE I DZIEŁO.

Wydawca: Eaglemoss Polska