Krótki żywot Egona Schiele wpisuje się między dwie symboliczne daty: 1890 - rok śmierci van Gogha i 1918, kiedy to zmarł wielki artysta wiedeńskiej szkoły, Gustav Klimt. Sztuka Schielego, niezrównanego rysownika i kolorysty, inspirowanego niewzruszoną wiarą w całkowitą wolność twórcy, zajaśniała fascynującym blaskiem na firmamencie malarstwa ekspresjonistycznego - i zgasła przedwcześnie. Całą swą kreatywną siłę malarz włożył w dociekliwe badanie ciała i zmierzał tą drogą do eksploracji wnętrza człowieka, aż do "wydobycia na powierzchnię" tajników jego duszy. Bez ustanku wnikając w zagadnienia seksu i śmierci, ujawniał na płótnie bądź na arkuszu papieru - szczególnie w aktach - najgłębsze instynkty istoty ludzkiej. Są w jego dorobku doskonałe portrety, jak również wiejskie pejzaże i widoki miejskie. Dzieło Schielego należy niewątpliwie do XX stulecia, ale jednocześnie jest uniwersalne. Czyż nie powiedział sam: "Nie ma sztuki nowoczesnej, jest tylko sztuka - a ta jest wieczna".
Uścisk (Kochankowie II), 1917
Österreichische Galerie im Belvedere, Wiedeń
Schiele namalował wiele aktów, zarówno kobiecych jak męskich, przedstawiających postaci w erotycznych, bardzo śmiałych, często prowokacyjnych pozach. Ukoronowaniem jego twórczości o tej tematyce jest kompozycja dużych rozmiarów, zatytułowana Uścisk (Kochankowie II). Obraz wykonany jest w mniej surowym niż dotychczas stylu, przyjętym przez malarza po roku 1915.
Para w objęciach przypomina Pocałunek Gustava Klimta namalowany w 1908 roku. Jednakże ukazani w nieokreślonej przestrzeni kochankowie Klimta zdają się, pełni spokoju, zastygać na wieczność, zaś u Schielego wyrażają pasję i namiętność, pragnienie aktu miłosnego. Prowadząc pędzel niespokojnym ruchem, artysta oddaje sploty rozrzuconych włosów, jakby targanych wiatrem i fałdy zmiętej pościeli. Podkreśla w ten sposób silne napięcie ciał kochanków i dramatyczną wymowę miłosnego uścisku.
Płotno ma tak samo ekspresjonistyczny charakter jak Narzeczona wiatru, obraz, który Oskar Kokoschka namalował w 1914 roku. Uściskiem osiąga Schiele wymiar uniwersalny. Dostrzegamy tutaj fizyczne spełnienie pożądania, jego siłę i piękno, ale także bezbrzeżną samotność ludzi, którzy pomimo połączenia ciał nie mogą osiągnąć porozumienia dusz.
Żółte tło i plecy mężczyzny są potraktowane szybkimi pociągnięciami pędzla, które niweczą efekt głębi.
"W dziele erotycznym jest również
cząstka świętości."
EGON SCHIELE, 1911
WIELCY MALARZE, ICH ŻYCIE, INSPIRACJE I DZIEŁO.
Wydawca: Eaglemoss Polska
