SFINKS

Fernand Khnopff, syn urzędnika państwowego, przychodzi na świat we wschodniej Flandrii. Dzieciństwo spędza w Brugii, następnie podejmuje studia prawnicze w Brukseli. Szybko z nich rezygnuje, aby zapisać się na Akademię Sztuk Pięknych. Jego mistrzem jest Xavier Mellery, laureat w 1870 roku Prix de Rome. Mellery przekazuje swojemu uczniowi wiarę w "duszę rzeczy". W 1877 roku Knopff odkrywa Paryż, jego entuzjazm wywołuje Delacroix i Moreau ale przede wszystkim Burne-Jones. Po powrocie do Belgii Khnopff bierze udzuał w utworzeniu w 1883 roku Grupy XX, która organizuje artystyczny salon awangardy, uznający rolę sztuki dekoracyjnej. Spotyka się z belgijskimi poetami, w szczególności z Georgesem Rodenbachem, dla którego wykonuje ilustracje do niektórych wierszy.
W 1892 roku Khnopff jest jednym z uczestników pierwszego Salonu Rose + Croix, który odbywa się w Paryżu pod egidą Joséphin Péladana. Bardzo szybko zaprzyjaźnia się z tym podejrzanym magiem, przesiąkniętym wschodnim okultyzmem. Wraz z nim odkrywa swoje ukryte oblicze, nie mające nic wspólnego z postacią dandysa złaknionego światowego życia. "Ma się tylko samego siebie" - taka jest dewiza tego, który żyje w swoich snach. Aby pracować, Khnopff zamyka się w domu o ślepych oknach, którego plany sam opracował. Wewnątrz, długo pracuje nad tematem, kompozycją i kadrowaniem swych obrazów, pomagając sobie seansami fotograficznymi, w których z upodobaniem bierze udział jego siostra.
W dziele Khnopffa, podobnie jak w twórczości wszystkich malarzy symbolistów, kobieta jest na zmianę Aniołem i Demonem. Symbolizm nie interesuje się rozumem, ale najbardziej ukrytymi przejawami psychiki. Podobnie postępuje Khnopff, który definiuje malarstwo jako "osobistą interpretację najgłębszych snów".
 
Fernand Khnopff. Sfinks (lub Pieszczoty), 1896.
Musées Royaux d'Art et d' Histoire, Bruksela.

W 1898 roku Khnopff zostaje zaproszony przez Klimta na inauguracyjną ekspozycję Wiedeńskiej Secesji. Wystawia tam około dwudziestu obrazów. Znajduje się wśród nich dzieło o rzadkim formacie i dwuznacznym klimacie: Sfinks (nazywany również Sztuka lub Pieszczoty). Ten niepokojący obraz przedstawia bliski symbolistom temat hermafrodyty. Są oni zafascynowani zjawiskami nieokreśloności płci, perwersji i homoseksualizmu. Młodzieniec i kobieta-gepard przytulają się do siebie bliźniaczymi twarzami. Rozciągający się za potworną parą pejzaż symbolizuje spełnienie pragnienia. Swą własną wersję spotkania Edypa i Sfinksa przedstawił również Moreau w licznych, pełnych duszącej zmysłowości obrazach, w których ukryte okrucieństwo bestii zwiastuje stan rozdarcia kazirodczego młodzieńca.


źródło:
WIELCY MALARZE, ICH ŻYCIE, INSPIRACJE I DZIEŁO.
Wydawca: Eaglemoss Polska