UPORCZYWOŚĆ PAMIĘCI

Dzięki swym ekscentrycznym wystąpieniom i swej megalomanii, Salvador Dali staje się światową gwiazdą, człowiekiem który potrafi wykorzystać siłę mediów i międzynarodowego biznesu dla powiększania swej fortuny i sławy. W ojczystej Katalonii, gdzie spędził większą część życia, był żywym symbolem surrealizmu, międzynarodowego ruchu artystycznego, z którego sam został jednakże wykluczony w roku 1937.
Swój wizerunek i mit artysty-geniusza tworzy w oparciu o własną "metodę paranoiczno-krytyczną". Posługując się nią, udaje mu się wydobyć treści tkwiące w jego podświadomości, które przychodzą do niego pod postacią ulotnych wizji i tworzą podstawowy materiał jego malarstwa. Stosując ironię i wizualne kalambury, Dali pozwala nam ujrzeć inną realność, tę z jego halucynacji i snów, którą przenosi na płótna przy użyciu nieskazitelnej techniki, o niemalże fotograficznej precyzji.

"Każdego ranka budząc się, odczuwam wyszukaną rozkosz:
rozkosz bycia Salvadorem Dali, i pełen podniecenia zadaję sobie pytanie
co też wspaniałego dokona dzisiaj ten Salvador Dali".
                                                                DALI, 1964.

Salvador Dali. Uporczywość pamięci (1931).
Museum of Modern Art, Nowy Jork.

Aby rozszyfrować nadrealność, Dali posługuje się "metodą paranoiczno-krytyczną", którą definiuje jako "spontaniczną metodę irracjonalnego poznania, polegającą na krytycznej interpretacji delirycznych urojeń". Dzięki tej metodzie, rozróżnia on twarze w skałach, widzi oblicze Lenina na klawiszach pianina czy miękkie zegarki w cieknącym camambercie. To właśnie jedząc ów francuski ser, Dali wpadł na pomysł "Miękkich zegarków", obrazu przemianowanego następnie na "Uporczywość pamięci". Płótno to prezentuje jego teorię estetyczną tego co twarde i tego co miękkie. To co miękkie, Dali ukazuje nam właśnie pod postacią zegarków: weźmy ten "przewieszony" przez krawędź stołu czy następny, zwisający z gałęzi, która ma teksturę "pańskiej skórki". To co twarde przedstawia na dalszym planie w postaci skał przylądka Creus. W centrum, w środku pustej przestrzeni, rozpoznajemy po profilu i długich rzęsach, śpiącego wielkiego masturbatora. Tym razem marzy mu się czas, zdeformowany wszakże przez wspomnienia i sen. W świecie psychoanalitycznej podświadomości, czasu nie mierzy się twardymi zegarkami. Tam podporządkowany jest on innym regułom, tym od traumatyzmów i wspomnień z dzieciństwa, które budują lub niszczą indywiduum. Dali stworzy również miękki autoportret, miękkie obrazy, miękkie biblioteki, które podobnie jak zegarki "są masochistycznym produktem nieciągłości materii". Lecz jedynie "miękkość" jego zegarków pozostanie w powszechnej pamięci, przyznając rację Gali, która twierdziła, iż każdy kto zobaczy ten obraz choć raz, nie zapomni go nigdy. "Trzeba będzie pewnego dnia nakręcić moje miękkie zegarki, aby pokazały godzinę absolutnej pamięci, która jest godziną prawdziwą i profetyczną" - oświadczy Dali w roku 1973.


źródło:
WIELCY MALARZE, ICH ŻYCIE, INSPIRACJE I DZIEŁO.
Wydawca: Eaglemoss Polska