TANIEC II

Henri Matisse jest bezsprzecznie jednym z największych i najbardziej renomowanych artystów francuskich XX wieku. 
Jest również jednym z głównych inicjatorów sztuki nowoczesnej. Zarazem jednak przeciwstawia się ideologii, pesymizmowi i nihilizmowi epoki. Niestrudzenie głosi: "Bez zmysłowości nie ma niczego!"
Ona właśnie jest głównym źródłem inspiracji, która kieruje jego pracą. Matisse, spadkobierca impresjonizmu, to jednocześnie malarz wszechczasów, równie swobodny w kontakcie ze sztuką Czarnej Afryki z początku stulecia, co z twórczością renesansową czy dziełami swoich współczesnych. Przykładając się, jak sam mówi, do "połączenia przeszłości z przyszłością tradycji", Matisse kreuje sztukę radości życia, której doniosłości przecenić nie sposób i na której wzorach wciąż jeszcze się uczymy.


Taniec II, 1909-1910.
Ermitaż, Sankt Petersburg

Farandola, prowansalski taniec ludowy, który w obrazie Matisse'a Radość życia stanowi fragment dalszego planu, staje się głównym tematem Tańca. Sam malarz mówi o tym obrazie, że przedstawia "krąg postaci unoszących się ponad wzgórzem". Jest to dynamiczny łańcuch utworzony z pięciu różnie, ale rytmicznie upozowanych sylwetek tancerzy.
Po namalowaniu płótna artysta wykonał na ten sam temat cylindryczną rzeźbę. Rzeźba i malarstwo wymagają w jego pojęciu zbliżonego podejścia. Rzeźba, przez to, że wyraża formę, pomaga w kompozycji rysunku. Ponowienie motywu tańca jest u Matisse'a czymś więcej niż kolejnym powrotem do tematu stale przewijającego się w jego twórczości - jest ekspresją doznań. Malarz sam podsuwa tę ideę: "Gdy miałem opracować wersję tańca dla Moskwy [dla Dymitra Szczykina, kolekcjonera z Moskwy], poszedłem po prostu w niedzielne popołudnie do Moulin de la Galette i przypatrywałem się tancerzom. Szczególnie uważnie przyglądałem bardzo wesołą farandolę. Po powrocie do domu namalowałem mój taniec na czterometrowej powierzchni, wyśpiewując tę samą melodię, którą słyszałem w Moulin de la Galette i tak oto cała kompozycja, wszyscy tancerze są zgrani i tańczą w tym samym rytmie".
I rzeczywiście, rytm kieruje tutaj pędzlem malarza; Matisse wyjaśnia: "W kompozycji tej pierwszym i podstawowym elementem był rytm, drugim wielka powierzchnia o intensywnie niebieskim kolorze (aluzja do sierpniowego nieba nad Morzem Śródziemnym), trzecim zieleń pagórka (zieleń śródziemnomorskich pinii na tle błękitnego nieba). Przy tych komponentach moim postaciom mogłem dać tylko barwę cynobru, by uzyskać świetlisty akord". 
Rytm wielkich, płasko kładzionych plam koloru ożywia kompozycję. Sposób rozłożenia zieleni, ciemnego błękitu i cynobru wywołuje sugestywne wrażenie jakby kolory "śpiewały".


źródło:
WIELCY MALARZE, ICH ŻYCIE, INSPIRACJE I DZIEŁO.
Wydawca: Eaglemoss Polska.