WENUS, AMOR I SATYR

Niezwykła, krótkotrwała i olśniewająca kariera Correggia związana jest głównie z prowincjonalną Parmą. Niestety niewiele wiadomo na temat życia i edukacji artystycznej tego niezwykłego malarza. Za to dzieła Correggia są fascynujące. Niemiecki filozof Artur Schopenhauer nie wahał się powiedzieć, że to "najwyższe i najbardziej zachwycające osiągnięcia malarstwa".

Antonio Allegri przyszedł na świat w Correggio, w roku 1494. Swą artystyczną edukację zdobywał zapewne, najpierw w rodzinnej miejscowości, później zaś w Mantui; widoczne są w jego twórczości wpływy zarówno Leonarda da Vinci, jak i Rafaela czy Michała Anioła. Już pierwsze udokumentowane dzieło Correggia charakteryzuje się wyczuciem rytmu, bryły i świeżością kolorów. Malowane przezeń obrazy o tematyce mitologicznej emanują zmysłowością i erotyką, podczas gdy dzieła religijne cechuje klimat łagodnej, zniuansowanej uczuciowości.

Twórczość Correggia stała się inspiracją dla wielu artystów - od przedstawicieli manieryzmu po francuskich realistów.

Wenus, Amor i Satyr (inaczej: Jupiter i Antiope lub Sen Wenus) 1528.

Luwr, Paryż. 

Obraz Wenus, Amor i Satyr, inaczej zwany Sen Wenus lub Jupiter i Antiope, Correggio namalował dla Gonzagów z Mantui. Modelując ciała przedstawionych tu mitologicznych postaci, artysta posłużył się łagodnym światłem, co w połączeniu z miękkością form i płynnością pociągnięć pędzla podkreśla wyrafinowaną zmysłowość śpiącej Wenus - symbolu miłości cielesnej. Po lewej stronie obrazu widoczny jest udający satyra Jowisz, któremu udało się podejść śpiącą piękność. Zakrywając część swojego ciała tkaniną, na której spoczywa Wenus, stara się on jednocześnie osłonić boginię przed promieniami słońca. Obok niej, na skórze lwa przysnął Amor, nie pamiętając o swej palącej się i leżącej nieopodal pochodni.

Wenus, Merkury i Amor (zwany także Edukacją Amora) 1528.

National Gallery, Londyn.

Mimo pokrewieństwa tematów, w Edukacji Amora nie ma aż tak śmiałego erotyzmu. W tej - również intymnej scenie - uczestniczy, obok Wenus, Merkury, który uczy czytać Amora. Za to schemat kompozycyjny tych obrazów jest podobny. Choćby dość nisko umieszczony (w obu przypadkach) punkt zbiegu, co znacznie ułatwia widzowi kontemplację tych dzieł.

Niektórzy historycy sztuki sądzą, że Sen Wenus stanowi wraz z Edukacją Amora pendant; nie wszyscy jednak zgadzają się z taką interpretacją. W każdym razie, w roku 1567 w Mantui, marszand Jacopo Strada poświadczył, że te dwa dzieła tworzą koncepcyjną całość. Co więcej, oba też były prawdopodobnie jednakowych wymiarów. W ikonografii także są traktowane jako pochodzące z podobnej inspiracji: jeden miałby symbolizować miłość ziemską, cielesną, drugi miłość niebiańską, duchową.

W roku 1627 oba obrazy odnajdą się w inwentarzu rodziny Gonzagów w Mantui. Później, po rozmaitych perypetiach, pierwszy zostanie zakupiony przez Mazarina i ostatecznie wzbogaci kolekcję Luwru w Paryżu, drugi odbędzie wędrówkę poprzez Anglię, Hiszpanię, Neapol i Wiedeń, by wreszcie przejść na własność rządu brytyjskiego.

"Formy o doskonale krągłych kształtach,

bez najmniejszych nawet ostrości kontrastu lub konturu, przenikają się;

światło i cień nie dają bezpośrednio właściwych im efektów,

lecz nakładają się, jakby za sprawą wewnętrznej mocy wydobywane na zewnątrz."

                                                                                                         G.W.F. HEGEL

źródło:

WIELCY MALARZE, ICH ŻYCIE, INSPIRACJE I DZIEŁO.

Wydawca: Eaglemoss Polska